Ғоявий тарбия мезонларидан бири бу масъулият туйғуси билан яшаш хусусиятини шакллантиришдир. Масъулият одамнинг ҳар бир амали, фаолияти маҳсулини тўлиқ тасаввур қилган ҳолда, унинг ўзи ва ўзгалар учун нима наф келтиришини англай олиш қобилиятидир. Масъулиятни ҳис қилган инсон ишни доимо пухта режалаштириб, унинг оқибатларини олдиндан тасаввур қила олади ва зарур натижага эришиш учун бутун кучи ва салоҳиятини сафарбар этишга қодир бўлади.

     Шахсий масъулиятни  фуқаролик масъулиятидан фарқлаш лозим. Биринчиси - шахснинг кундалик фаолиятидаи келадиган шахсий манфаатниназарда тутса, иккинчиси жамият манфаатларини назарда тутади. Фуқаролик масъулиятини ҳис этган инсон энг аввало ўзи меҳнат қилаётган жамоа ёки таълим олаётган ўқув даргоҳи, ўз маҳалласи ва юрти равнақини ўйлайди. Мустақил Ўзбекистон фуқаролари учун ягона мақсад Ватан равнақи, юрт тинчлиги ва халқ фаровонлиги учун хизмат қилиш бўлса, демак, ҳар бир фуқаролик масъулиятининг маъно-мазмунини ана шу ғояларни амалга оширишда деб билиши даркор.

• мақала

     Оила ҳар бир халқнинг, миллатнинг давомийлигини сақлайдиган, миллий қадриятларнинг ривожини таъминлайдиган, янги авлодни дунёга келтириб, уни маънавий ва жисмоний баркамол қилиб тарбиялайдиган, жамиятнинг асосий негизи ҳисобланувчи муқаддас маскандир. Шунинг учун ҳам мамлакатимизда оила ва унинг муқаддаслигини таъминлаш билан боғлиқ масалалар давлат сиёсати даражасига кўтарилган.

     Миллий қадриятларнинг дастлабки нав-ниҳоллари оилада юзага келади, ўсади ва келгусида ўз мевасини беради. Ўзбек оиласи азалдан соғлом турмуш тарзи, муомала маданиятини сақлаб келган. Бу ўз навбатида ота-она ва фарзандлар муносабатларида ҳамда уй-жойни, рўзғорни саранжом тутиш, озодалик тамойилларини авлодларга сингдириб боришда ўз аксини топган. Оиланинг фарзандга ўтказадиган таъсир кучи нихоятда улкандир. Ҳар бир оиланинг мустаҳкамлиги, оила аъзоларининг тинч ва фаровон ҳаёт кечириши, ўзаро ҳурмат ва иззатда яшаши бу ёшларни келгуси ҳаётга  тайёрлашда муҳим омилдир.

• мақала

     Ўзбекистон  мустақилликнинг дастлабки йилларидаёқ ўзга ҳос тараққиёт йўлини танлади ва бугунги кунда демократик ривожланиш сари илгарилаб бормоқда. Ижтимоий, иқтисодий, сиёсий, маънавий ҳаётни эркинлаштириш, шахс манфаатларига хизмат қиладиган ҳуқуқий давлат, эркин фуқаролик жамияти барпо этиш, баркамол авлодни тарбиялаш ва комил инсонни шакллантириш давлат сиёсати даражасига кўтарилди.

     Фуқаролик жамиятини барпо этиш ва унинг ҳар томонлама ривожланган, онгли ва маърифатли аъзоларини тарбиялаш ўта мураккаб иш албатта, лекин қадим-қадимдан юксак анъана ҳамда қадириятларга эга бўлиб  келган халқ, миллат бу масъулиятли вазифани босқичма-босқич амалга оширишга қодир. Комил инсон ғояси нафақат алоҳида шахсларни, балки бутун-бутун халқларни юксак тараққиёт сари етаклаган, уларни маънавият ва маърифат бобида тенгсиз ютуқларга илҳомлантирган. Комилликни орзу қилмаган, баркамол авлодларни вояга етказиш ҳақида қайғурмаган халқнинг, миллатнинг келажаги йўқ. Бундай халқ ва миллат таназулга махкум.

     Ўзбекистонда фуқаролик жамиятини барпо этиш, комил ва баркамол авлодни тарбиялаш Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов томонидан илгари сурилган беш фундаментал тамойил асосида амалга оширилмоқда-ки, бу ғоя тарих саҳнасига “Тараққиётнинг ўзбек модели” номи билан кириб келди.

• мақала

    Буюк қомусий олим ва машҳур мутафаккир Абу Райхон  Мухаммад ибн Аҳмад Беруний (973-1048) хоразмлик бўлиб, Гурганч шаҳри яқинидаги Кат қишлоғида туғилган. Аллома математика, астрономия, геодезия, картография, жуғрофия, минирология, фалсафа тарихи, адабиёт ва шунга ўхшаш кўпгина фанларнинг ривожига катта ҳисса қўшган олимдир. Беруний ҳақида кўплаб илмий ва бадиий асарлар ёзилган. Қуйида биз унинг фақат геодезия соҳасидаги ишлари ҳақида қисқача маълумот берамиз.

    Берунийнинг геодезик меросини беш ўйналишга бўлиб ўрганиш мақсадга мувофиқдир.Ернинг шакли ва ўлчамларини аниқлаш бўйича амалга оширилган ишлар. Ернинг шакли ҳақидаги фикр юритиш, Беруний “Геодезия” асарида астрономия қонунларига мувофиқ Ер куррасининг ўлчамларини аниқлаш борасида ўзига ҳос янги усул ўйлаб топади. Ҳиндистонда бўлганда, узоқ йиллар давомида ўйлаб юрган фикрини амалга оширади, яъни Ернинг радиусини ўлчайди. Ишни бажаришда ўзи ўйлаб топган уфқнинг пасайиши бурчагини ўлчаш орқали Ер ўлчамларини аниқлайди.

• мақала

Bu dunyoning so’zi chindir, o’zi yolg’on,

Muhabbatning o’zi chindir ,so’zi yolg’on.

Hayo ko’shki MOMO HAVO sendan qolg’on,

Kel ,qalblarni boshdan- oxir yangilaylik.

                    ***

Qarog’ingdan qoqilgan so’nggi muz parcha,

Qo’g’oshindek qattiq qalbingdan nishon.

Sendan mehr izlab to’lg’ondim harchand-

Tomgan shu tomchicha topilmas imkon.

                    ***

Kutdim. Kutaverdim dilim nimtalab.

Armonni haydadim dil bozoridan.

Poyingda qalb bedor, senga ishqtalab.

Za`faron tortibdi yor ozoringdan.

                   ***

So’nggi  tomchi tomar poyingga ,

So’nggi diydor, eng so’nggi najot.

Kimgadir shu lahza eng so’nggi nafas

Kimdir uchun esa boshlanar hayot !

Qahratonda gulladim yana,

Otashdek cho’g’  yondirni Dilni.

Sizni yonom  sog’indim, Ona,

Kaftingizga qo’yay bu qo’lni.

Sog’inchimni zarbidan yurak,

Kiprigimla meni savalar.

Ona, ayting kimga ne kerak?-

Bu ko’ksimni ezar savollar.

Yuzingizda ajinlar sonsiz,

O’g’irlabman nahot husningiz …

Onajonim shukr ,siz borsiz-

Bu dunyoda baxtli qizingiz!

Soat bong uradi …

Soat oqib o’tar ko’zyoshlarimdan.

Mhabbatni ko’radi.

Qo’l yetmagan quyoshlarimdan

Shamol esib o’tadi…

Shamol silab o’tar dil toshlarimni.

Qora g’ussa yutadi-

Mahkam siqib dildoshlarimni.

Yurak bong uradi.

Muhabbat vaqtini ko’rsatar.

Yurak seni so’radi-

Ko’ksimga bitildi ko’r satr.

• she'riyat

Ko’pdan beri she`r yozmay qo’ydim,

Qalam tutmay qo’ydim qo’limga.

Bugun olib qadrdonlarim

Nazar soldim asta dilimga.

Shoda -shoda to’kilib so’zlar

Marjon kabi tizilar oqqa.

Teranlikni sog’ingan o’ylar

Boshlab ketar meni har yoqqa.

Qovushmasdan qofiyalarim,

Mos tushmaydi so’zim so’zimga.

Shoirlikni kim qo’yibdi deb,

Dakki berdim o’zim o’zimga.

Mannobova Sayyora

Umrim bahori kelar deb kutdim,

Va kelgan tog’ida xotira tutdim.

Boshimdan o’tkazgan  yaxshi kunlarim,

Barini shu oppoq qog’ozga bitdim.

Bildimki sirdosh topgandim go’yo,

Kuldirib, yig`latib, dardimni yutib,

Qalbimning mitti bo’lagi bo’lib

Ko’nglimga  xotira nomini bitdi.

Birovga aytolmay so’zim  tingladi,

Ko’zimni yoshida ivib  ingradi,

Tabassum qilsam gar yarqirab ketdi,

Qalamni o’ziga  tobe aylad.

• she'riyat

Guldayin betakror bemisl chiroy,

Andozani sizdan olgan hoynahoy,

Ko’kda ilk porlagan o’n to’rt kunlik oy -

Ehtirom aylayin sizga ayollar.

Bardoshingiz ko’rib egilar tog’lar,

Toshlar ham chidolmay yuragin dog’lar,

Qadam bosishidan gullagay bog’lar-

Ehtirom aylayin sizga ayollar.

Mehr taratishda quyosh ham ojiz

Nahot ulug’lashga qalamim tilsiz

Bekorga ayilmas ona yer, shaksiz

Ehtirom aylayin sizga ayollar.

• she'riyat

O’zimniki bo’lgan o’jar g’amlarim,

Gohida ortig’im, gohi kamlarim.

Yiqilib, turtinib, orttirganlarim

Meni deb onamni yig’latmang.

Nogoh qulog’iga tushmasin ohim,

Ko’rmasin azobdan qiynalgan chog’im.

Mening onamligi emas gunohi,

Meni deb onamni yig’latmang.

Ey nozik ko’nglim-u, she’r bergan dardim,

Ushalmagan orzu, topmagan baxtim

Qoldirgan izingiz yuzimdan arting,

Meni deb onamni yig’latmang.

Sochiga qo’nmang, siz qirovlar

Husniga hech shikast yetmasin.

Mehrimni qozongan birovlar

Mehrni uvoli tutmasin.

Iltimos, mehrni ushatmang,

Onamni yig’latmang,  yig’latmang!

Mullayeva Mo’tabarxon

Men sizga sog`indim muhabbat bog`in,

Mayli men bir dona gulingiz bo`lgum.

Sizga umid tutib bub og` chirog`in

Kunni ilib ko`kka so`ng mayli, so`lgum.

Sizga sog`inaman hayot totini,

Mayli, men hayotning achchig`in totay.

Sizga tomon ochsin baxt qanotini,

Men qalbingiz uchun bir bor asqotay.

• she'riyat

Ayriliq azobi o`tdi jonimdan,

Chechaklar ko`rinmas dil xazonimdan.

Men seni shunchalar sog`inganimdan,

Shu kecha tushimga kirib chiqibsan.

Necha kun yuzingni bir bor ko`rmadim,

So`zlaring shavqiga to`yib yurmadim.

Ko`zdan uyqu qochdi ayni tun yarim.

Shu kecha tushimga kirib chiqibsan.

• she'riyat

    Bugun sizlarni mushohadaga chorlaydigan mavzu:  kompyutur, yoki uyali aloqa vositalari emas  «TELEVIZOR».  Darhaqiqat, televizori yo‘q xonadon bo‘lmasa kerak. Insoniyatning ajib kashfiyoti bo‘lmish bu texnika juda tez fursatlarda xonadonlarimizga kirib borib, qaysidir ma’noda kishi hayotining mazmuniga aylandi.

    Kechga yaqin ishlarimni bajarib bo‘lib, bir oz hordiq olish maqsadida  kitobi qo‘lida, ko‘zi televizorda bo‘lgan jiyanim Muslimbekni oldiga kelib o‘tirdim va televizorni boshqa kanalga oldim. O‘zbekiston kanalida  “Qunduz amakini ertaklari” mutfilimi bo‘layotgan ekan. Muslimbek  mutfilim ko‘ramizmi-a? deb so‘radim, boshqa kanallarga ham oling-chi deb meni undadi.’’ Toshkent” kanalida “Tutash taqdirlar” hind seriali bo‘layotgan ekan birdan jiyanim o‘rnidan sakrab turib opajon, tursiiin ‘’Tutash taqdirlarni ” ko‘raylik kecha qiziq joyida tugagan bugun zo‘r bo‘ladi, deb yuzlarini burdi. Shu payt muslimbekni jajji qo’lidan yetaklab kitob javoniga boshladim, darslarimni tugatganman  men ham dam olayda deyishiga qaramay  jiyanimga o’zi sevib o’qiydigan O’zbek xalq ertaklari to’plamini oldimda kitob o’qish qulay bo’lgan ayvonga chiqib Muslimbekni yonimga o’tkazdim va ‘’To’ri va egri’’ ertagini ovoz chiqarib o’qiy boshladim,hayoli hali ham tilvizorda bo’lgan jiyanimdan o’qib berganlarimni takrorlashini talab qila boshladim u sergaklik bilan tinglay boshladi ertak so’ngida ertakning ta’surotlari  aytib berishini so’raganimda  zo’r qiziqish bilan to’grilik har doim g’oliblgi hamma hurmat qilishi haqida gapirdi.

• maqola

    XXI asr axborot texnalogiya davri deb  etirof etilishi tasdiqini har qadamda guvohi bo’lamiz.

    Texnalogiyalarning rivoji yuksalish demakdir. Lekin me’yor tushunchasini unutmaslik zarur albatta, oddiy bir misol ko’pchiligimizni yaqin do’stimizga aylanib ulgurgan kompyuter, internet kabi imkoniyatlar ombori  ko’plab kishilar og’irini yengil qilish barobarida, ayniqsa yoshlar o’rtasida me’yorga qoniqa olmaydiganlarga ham salbiy tasirini ko’rsatmasdan qolmayapti.

    “Layli va Majnun”, “ Farxod va Shirin” – mana sizga haqiqiy sevgi kuychilari. Ular bir-birlarini bir ko’rishtayoq sevganlar. Ularning muhabbatlari Navoiy tomonidan kuylangan ularda bir-biriga bo’lgan xiyonat, tashlab ketish va aldov tuyg’ulari aslo bo’lmagan. Bugungi kundachi? Bu tuyg’ular o’rni nima bilan almashtirilmoqda? Oddiygina hazilomuz saytlar bilanmi? Haqiqiy sevgi qayrda qoldi? Bu savollarning cheki yo’q.

• maqola

    Soch ham bir husn, ayniqsa  milliylik ufurib turadigan o’zbekona go’zal qizlarning  go’zalligida uzun, qalin, sog’lom sochlarning o’rni bo’lakcha. Sochlariga qanday parvarish qilishni foydali va oddiy usullarni qidirayotgan gul qizlarjonlarga yengillik yaratish maqsadida sochlar parvarishi haqida mazmunli maqola tayyorlashga  harakat qildik.

    •    Sochingizni yuvayotganda mazkur qoidaga amal qilishga odatlaning: soch yuvishda suv harorati 35-45 daraja oralig'ida bo'lishi lozim. Sochlar qancha yog'li bo'lsa, suv harorati shuncha past bo'lishi kerak. Ko'pchilik ayollarimiz esa aksincha sochlarini boshni kuyadigan darajada issiq suvda yuvishadi. Sochingiz jilvakor bo'lishi uchun ularni yuvib bo'lgach, 1 litr suvga 1 choy qoshiq sirka yoki limon kislatasi qo'shilgan suvda chaying.

    •    O'ta qazg'oqlangan, shuningdek tez to'kiluvchi sochlarga davo sifatida yangi karam sharbati boshga edirtirib suriladi.

• maqola

Giginik nuqdayi nazardan toza suv hayot manbayi, salamatlik hisoblanadi. Suv inson hayoti, hayvonot va o’simlik dunyosi uchun muhim ahamiyatga ega bo’lgan tashqi muhit omillaridan biridir. Suv organizim sharbatlari va chiqindilar tarkibiga kiradi. Suv ovqat mahsulotlarini to’qimalarga tarqatishda, teri va nafas yo’llaridan bug’ holatida chiqish bilan tana harorati muvozanatini saqlashda ishtirok etadi. Suvni qancha miqdorda ichish kerakligini sutkalik ovqat miqdorida qancha suv borligini nazarda tutmoq zarur. Masalan kartoshkada va go’shtda 75%, nonda 47%, sutda 87%, yangi savzovot va mevalarda 96% suv bo’ladi.

    O’rta Osiyo ahilisi yozning issiq kunlarida har xil mevalardan tayyorlangan sharbotlar qatorida ko’k choyni hush ko’radi. Ko’k choyning qora choyga nisbatan avzalligi shundaki, u me’daning sharbot ajratish faolyatiga kuchli qo’zg’atuvchi tasir ko’rsatadi. Ko’k choy me’dada uzoqroq saqlanib, keyinchalik asta-sekin buyrak orqali chiqib ketadi.

• maqola

    Тўй қўшиқлари халқ бадиий ижоди ва маънавиятининг қадимий мероси сифатида ўзбек фольклорининг мислсиз дурдоналаридан саналади.

    Тўй қўшиқларининг яратилиши ва ижро этилиши муайян маҳаллий шароитларга мос бўлиб, унинг мазмунида ўзбек халқининг удумлари, урф-одатлари, маросимий анъаналари ҳам ўз ифодасини топади. Бунда халқона, енгил ҳазил-мутойибалар, келин-куёвга, қудаларга бўлган муносабат (енгил, беозор юмор, киноя, пичинглар), тўй удумлари билан боғлиқ анъанавий ифодалар, айниқса, келин-куёвни, қудаларни таърифлаш, мадҳ қилиш ўзаро уйғунлашиб кетганини кўрамиз. Бу поэтик тил, нутқ орқали амалга оширилади. Шу сабабли баъзи бир мазмуний қирраларнинг қўшиқларда зоҳир этилиш йўлларини, тил воситаларининг ишга солиниш қонуниятларини ўрганиш қўшиқлар тилининг семантикаси нуқтаи назаридан аҳамиятлидир.

    Тасвирий воситалар орасида энг кўп қўлланадиган ва оғзаки нутқда ҳам, бадиий нутқда жуда қадимдан ишлатилиб келинадиган тури метафорадир.     “Нарса ва ҳодисалар, уларни англатадиган тушунчалар ўртасидаги мувофиқлик ва алоқадорлик сўзларнинг нутқда бутунлай янги маъноларда қўлланишини келтириб чиқаради ва у мутлақо ижодкорнинг субъектив қарашларига ҳамда имкониятига боғлиқ равишда юзага келади. Бадиий услубда поэтик метафора фақатгина муҳим тасвирий восита бўлиб қолмасдан, балки бадиий тафаккур элементига, эстетик ҳодисага айланиб кетади”. Демак, метафора таъсирчанлик, бўёқдорлик, образлилик, ифодавийлик ва аниқлик каби муҳим сифатларни таъминлаш  воситаси ҳисобланади.

• maqola

    Маълумки, Ўзбекистон ўз мустақиллигини қўлга киритганидан сўнг умрини ўтаб бўлган мустабид, маъмурий-буйруқбозлик, режали-тақсимот тизимидан воз кечиб, “ўзбек модели” деб ном олган ўз тараққиёт йўлини танлаб олди. Истиқлол туфайли  фуқароларимизнинг дунёқараши ва тафаккури,  ҳуқуқий онги ва маданиятида  тубдан ўзгаришлар юз берди. Айниқса, дунё бўйлаб юз бераётган  глобал характердаги  демократик жараёнларнинг  шиддати жамият ва давлат муносабатлари масаласи бўйича янгидан-янги тадқиқотларни тақозо қилаётир. Мазкур зарурият айниқса, фуқаро — жамият — давлат муносабатларида ўзига хос илмий ечимларни талаб қилмоқда.  Бу бевосита жамоатчилик назорати ва уни шакллантиришга хизмат қилувчи асосий институт — ОАВ тақдири ва келажагига чамбарчас боғлиқ бўлиб қолмоқда.

    Ўзбекистонда  демократик ўзгаришларга асос бўлаётган давлат ва жамиятни модернизациялаш стратегияси ҳам буни яна бир бор илмий-сиёсий жиҳатдан бойитди. Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримов таъкидлаганидек “Бугун биз демократик жараёнларни чуқурлаштириш, аҳолининг сиёсий фаоллигини ошириш, фуқароларнинг мамлакатимиз сиёсий ва ижтимоий ҳаётидаги амалий иштироки ҳақида сўз юритар эканмиз, албатта, ахборот эркинлигини таъминламасдан, оммавий ахборот воситаларини одамлар ўз фикр ва ғояларини, содир бўлаётган воқеаларга ўз муносабати ва позициясини эркин ифода этадиган минбарга айлантирмасдан туриб, бу мақсадларга эришиб бўлмаслигини ўзимизга яхши тасаввур этамиз”. Демак, мамлакатимизда фуқаролик жамиятини шакллантириш жараёнида ОАВнинг ўрни ошиб бормоқда. Хусусан, глобал моҳият касб этаётган жаҳон ахборот ва алоқа тармоқлари, ахборот билан таъминлаш, оммавий ахборот воситаларининг жамоатчилик назорати ва унинг жамият тараққиётидаги ўрнини назарий жиҳатдан ўрганишни долзарб масала қилиб қўймоқда. Глобаллашув жаҳон тараққиётига, хусусан, ОАВ ва журналистикага ҳам жуда катта таъсир ўтказмоқда. Буни жамиятимизда юз бераётган кенг миқёсли ислоҳотлар ОАВ томонидан мунтазам ёритилиб борилаётганлиги жамоатчилик фикрининг шаклланишида, улар фаоллигини оширишда муҳим аҳамият касб этмоқда.

• maqola

    Мустақиллик йиллари ижтимоий-сиёсий жараёнларнинг тезкорлиги, воқеа ва ҳодисаларнинг шиддатлилиги, олам-у одам тақдирига дахлдор бўлган дунёвий муаммолар-у серқирра ҳаётнинг барча жабҳаларини қамраб олган умумий қарашларимиздан тортиб, энг кичик, энг шахсий юмушларимизгача бўлган барча ҳодисаларни ўзида мужассам этади. Табиийки, бундай янгиланишлар жараёни ОАВ олдига ҳам янги вазифалар қўяди. Бугун биз навбатда халқимизнинг мустақилликка эришиш йўлидаги асрлар оша олиб борган тинимсиз курашини, уни қўлга киритиш йўллари ва воситаларини, миллий давлатчилик қурилишига доир тажрибани, мустақилликни мустаҳкамлаш, сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва маънавий омилларини ўрганиш ва миллий ғояни яратиш каби бир қатор муҳим муаммоларни ҳар томонлама мушоҳада қилмоғимиз лозим.

    Матбуот, ахборот агентликлари, радио, телевидение, ҳужжатли кино, интернет, реклама агентликлари ҳамкору ҳамдаст, айни чоғда мусобақадош, рақобатбардош бўлиб ривожланаётгани, жамоатчилик фикрини шакллантириш, бу орқали омма онгига таъсир қилишга ҳисса қўшиб келаётгани аён. Дунё ахборот маконида ОАВ ичида, жамоатчилик фикрини шакллантириш, омма онгига таъсир этиш, жамият тараққиётига туртки беришда ҳозирча вақтли матбуот, яъни газета, журнал, китоб олдинги марраларда турибди.

• ma'naviyat